Passe partout to ramka kartonowa z wycięciem, w której umieszcza się zdjęcie, obraz lub grafikę. Można by zapytać, po co to robić, skoro można wykorzystać zwykłą ramę bądź ramę ze szkłem? Passe partout doskonale nadaje się jednak do wyeksponowania obrazów typu akwarele, szkice, a także fotografii artystycznej. Ma bowiem funkcje ozdoby, która przykuwa uwagę do prezentowanego dzieła, dodatkowo oprawionego w szkło.
Skąd wzięło się passe partout?
Pojęcie passe partout narodziło się we Francji w XIX wieku, kiedy to bardzo modne stało się oprawianie obrazów i zdjęć w szklane ramy. Stosowanie dodatkowej kartonowej ramy, o odpowiedniej grubości, miało służyć ochronie zdjęcia, bądź obrazu przed działaniem wilgoci, która wytwarzała się pomiędzy obrazem a szkłem, a także aby zachować odpowiednią odległość pomiędzy dziełem a ramą. W ten sposób chronione było przed ścieraniem. Taka oprawa pozwalała również na odpowiednie wyeksponowanie postaci na zdjęciu i ukrycie niechcianego tła, czyli ręcznemu wykadrowaniu szkicu lub fotografii. Passe partout wykorzystywane było przy oprawianiu popularnych w XIX wieku zdjęć wykonywanych na naświetlanych kamerą metalowych płytach pokrytych bromkiem srebra i utrwalanych przy pomocy chlorku sodu, czyli dagerotypach, stanowiących połączenie pozytywu i negatywu w zależności od kąta widzenia. Z czasem zaczęły być popularne również w Anglii, Austrii i Niemczech, gdzie wykształciły się sposoby oprawiania w kartonowe ramki.
Sposób wykonania passe partout
Obecnie passe partout wycinane są maszynowo na specjalnych prasach, które umożliwiają wycięcie formy, a także przyklejenie na niej wybranego materiału, stanowiącego wykończenie passe partout. Do wykonania rdzeni wykorzystuje się karton bezkwasowy o PH w granicach 7,8. Maszyny do wycinania passe partout potrafią wyciąć otwory w kartonie o dowolnej, wybranej średnicy, dzięki temu można uzyskać efekt podwójnej ramki w przypadku wykorzystania innego koloru rdzenia i papieru na wykończenie passe partout. Ramki passe partout można wykonać samodzielnie jednak wymaga to dużej precyzji, bowiem krawędzie wycięcia muszą być idealne, zarówno w przypadku elipsowatych, okrągłych, jak i prostokątnych wycięć. Zatem niezbędne będzie wyposażenie w linijkę i dobrze naostrzony ołówek, a w przypadku okrągłych wycięć – cyrkiel. Po wymierzeniu i zaznaczeniu kształtu, według rozmiarów zdjęcia i ramy lub antyramy konieczne jest precyzyjne jego wycięcie. Następnie na rdzeń passe partout przykleja się taśmę dwustronną, a na nią wybrany materiał wykończenia, po czym docina się kształt. Zatem jest z tym sporo pracy i lepiej powierzyć to zadanie profesjonalistom, którzy passe partout mogą dowolnie upiększyć.
Rodzaje passe partout – karton nie jedno ma imię
Cóż można wymyślić z kawałka kartonu? Otóż wbrew pozorom bardzo wiele. Okazuje się, że rodzajów passe partout jest dość sporo. Przede wszystkim mamy klasyczne passe partout wykonane z kartonów o różnej grubości. Nazywane jest ono angielskim passe partout. To klasyczny rodzaj tego rodzaju oprawy, który najlepiej pasuje do nowoczesnych grafik i szkiców, a także zdjęć. Kluczem jest tu dopasowanie odpowiedniego rozmiaru ramki, gdyż grafika, zdjęcie czy szkic musi przypadać dokładnie pośrodku passe partout. Zatem rozmiar wycięcia musi być idealnie dobrany do wybranego dzieła. Kolorystycznie ramka może być dopasowana do obrazu, aby stanowiła jego dopełnienie. Często stosuje się czarne lub szare ramy passe partout, które najlepiej eksponują dzieła wykonane w ołówku, a także czarno białe fotografie. Poza angielskimi ramkami passe partout można wymienić jeszcze wiedeńskie i monachijskie. Jak można się domyślić są one bardziej strojne i zdobione. W przypadku ramek wiedeńskich od wewnętrznej strony stosuje się aluminiowe slipy, najczęściej w kolorze złotym lub srebrnym, które tworzą głębie obrazu i potęgują efekt trójwymiarowości. Przede wszystkim kartonowe rdzenie, z otworem o wybranym kształcie i średnicy, mogą różnić się między sobą grubością, podobnie jak może być użyty inny materiał do wykończenia passe partout. Poza cieńszym kartonem, może być to również materiał płócienny lub welurowy. Ten pierwszy stosuje się w przypadku oprawy w passe partout obrazów olejnych.
Zastosowanie passe partout
Upiększenie pracowni fotograficznej, galerii sztuki i efektowne wykończenie ścian w domu – możliwości zastosowania passe partout może być naprawdę wiele. Tworzą dodatkową głębię, której zwykła rama nie może stworzyć. Mogą zatem w pewnym stopniu zastąpić ramę 3 D, z tymże dla obrazów, które nie są nadmiernie wypukłe. W ramkach passe partout można umieścić tak naprawdę wszystko. Mogą to być malunki dzieci, hafty, ususzone rośliny, które chętnie umieszcza się w ramach w domach w stylu rustykalnym i skandynawskim, a przede wszystkim grafiki i fotografie. Passe partout do oprawiania obrazów wykorzystują artyści malujący akwarele, a nawet obrazy olejne. Dzieło może być dzięki temu jeszcze lepiej wyeksponowane.